Etik İlkeler
Yayın Etiği İlkeleri
Yayın etiği, yazarlar, hakemler ve yayımcılar adına yüksek editoryal işleme standartları oluşturmak için dürüstlük konusunda ısrar eden öz-düzenleme mekanizmasını ifade eder. Yayın etik standartları, yüksek kaliteli bilimsel yayınların yapılmasını, halkın bilimsel bulgulara olan güvenini sağlamayı ve bireylerin fikirlerine itibar edilmesini temin etmek amacıyla belirlenmiştir.
Yazarlar:
- Dürüst araştırmacılar intihal yapmaz.
- Kaynakları hatalı belirtmezler.
- Karşıt görüşleri çarpıtmazlar.
- Verileri yok etmezler veya gizlemezler.
Hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada, yayın sürecine dâhil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayımcılar, hakemler ve editörler) etik ilkelere uyması büyük önem taşır. Sultan Dergi, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. Sultan Dergi, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) ve World Association of Medical Editors (WAME) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayımcılık İlkeleri’ni benimsemiştir.
Tekrar Yayın
Tekrar yayın, aynı makalenin veya büyük ölçüde benzer makalelerin birden fazla dergide yayımlanmasıdır. Editör, bu tür makaleleri incelemeden geri gönderir. Bundan sonra, editör tekrar yayına teşebbüs eden yazara belirli bir süre ambargo uygulayabilir, yazarın daha önce yayın yaptığı dergide (belki de önceki makaleyi yayımlayan derginin editörü ile eşzamanlı duyuru olarak) kamuoyuna bu durumu açıklayabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte uygulayabilir.
Aynı Çalışmanın Birden Fazla Dergiye Eşzamanlı Olarak Gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi öğrenirse, makaleyi alan diğer editör(ler)e danışma hakkını saklı tutar. Ayrıca, editör makaleyi incelemeden iade edebilir veya incelemeleri dikkate almadan reddedebilir veya bu kararı ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belirli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. Ayrıca, yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.
İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
İntihal, başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıfta bulunmadan, kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır.
Etik ihlalleri engellemek amacıyla dergiye gönderilen makaleler, intihal programlarında (iThenticate, Turnitin veya intihal.net/) taranır. Benzerlik raporu, “atıf-alıntı farklılığına” dikkat edilip edilmediğinin kontrolü için editör tarafından incelenir. Metinde akademik yazıma uygun olmayan etik dışı durumların tespiti hâlinde çalışma yazar(lar)ına iade edilir.
İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkar edilen yazarlık, araştırma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi etik dışı davranışlar olarak kabul edilir. Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kuraldışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dâhildir.
Sahteciliğin Önlenmesi
Sahtecilik, araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayımlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermektir.
Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir.
Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
Sultan Dergi, yasal olarak kamuya açık olmayan insan katılımcılarla ilgili kişisel veya hassas verileri veya materyalleri içeren tüm araştırmaların resmi etik incelemeye tabi olmasını şart koşar.
Araştırma Suiistimali İddialarının Ele Alınması
Sultan Dergi, COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Seti’ne uyar. Sultan Dergi editörleri, intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayımlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Sultan Dergi editörleri bu tür bir suiistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Sultan Dergi editörleri, dergilerinde yayımlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suiistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.
Etik İhlal Bildirimleri
Okurlar, Sultan Dergi’de yayımlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiklerinde ya da editoryal içerik ile ilgili (intihal, yinelenen makaleler vb.) herhangi bir şikâyetleri olduğunda dergisultan@gmail.com adresine e-posta göndererek bildirimde bulunabilir. Gelişmemiz için fırsat sağlayacağından başvuruları memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yaparız.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayımlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit ederse düzeltme yayımlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar/ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayımlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ve ICMJE yönergeleri dikkate alınır.
Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
Sultan Dergi, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:
-
Etik kurul izni gerektiren tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
-
Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no.) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.
Editoryal Gizlilik Yükümlülüğü
Sultan Journal editörleri, dergiye gönderilen tüm çalışmaları gizli belgeler olarak değerlendirir. İnceleme sürecinde elde edilen bilgiler yalnızca yayın süreciyle ilgili kişilerle paylaşılır; yazar(lar)ın izni olmaksızın üçüncü taraflara aktarılmaz.
Makalelere erişim hakkı yalnızca şu kişilerle sınırlıdır:
Baş/Editörler: Makalelerin ön değerlendirmesini ve editoryal sürecini yöneten kişiler,
Hakemler: Çalışmanın bilimsel geçerliliğini ve kalitesini inceleyen uzmanlar,
Yayın Kurulu Üyeleri: Yayın kararlarının alınmasına katkıda bulunan kişiler.
Yazar izni olmaksızın bilgilerin paylaşılabileceği tek istisna, ciddi akademik usulsüzlük şüphesi durumudur. Böyle bir durumda, yalnızca gerekli bilgilere sınırlı erişim sağlanarak inceleme başlatılır.
Sultan Journal, tüm süreçlerde gizlilik, dürüstlük ve güvenilirliği temel ilke kabul eder. Bu yükümlülük, yazarların haklarını korurken bilimsel yayıncılığın güvenilirliğini de destekler.
Şikâyet Prosedürü
Sultan Journal, içerik, süreç ve politikalarla ilgili tüm şikâyetleri gelişim fırsatı olarak görür. Şikâyetlere saygılı, hızlı ve yapıcı şekilde yanıt verme taahhüdü vardır.
Şikâyet Gönderimi: Şikâyetler, [dergi e-posta adresi] üzerinden iletilmelidir. Tüm başvurular gizlilikle değerlendirilir.
İlk İnceleme: Editörler, COPE yönergeleri doğrultusunda şikâyeti ele alır.
Yükseltme Hakkı: İlk cevaptan memnun kalınmazsa, şikâyet yayın kurulunun kıdemli bir üyesine veya baş editöre yönlendirilebilir.
Süre: Şikâyetlerin mümkünse 4 hafta içinde sonuçlandırılması hedeflenir.
COPE Başvurusu: Derginin süreçleri tüketildikten sonra, şikâyetçi COPE’a başvurabilir.
Bu prosedür, Sultan Journal’ın şikâyetleri adil, şeffaf ve sistematik bir şekilde çözmesini güvence altına alır.
İtiraz Süreci
Sultan Journal, editör veya hakem değerlendirmelerine yönelik bilimsel gerekçeli itirazları dikkate alır.
İtirazın Sunulması: İtiraz, detaylı ve açık gerekçelerle [dergi e-posta adresi] üzerinden yapılmalıdır. Her makale için yalnızca bir itiraz kabul edilir.
İnceleme: Yayın Kurulu itirazı değerlendirir. Haklı bulunursa, yazar revize edilmiş versiyonu göndermeye davet edilir.
Yeniden Değerlendirme: Revize edilen makale bağımsız hakemlere yönlendirilir.
Sınırlamalar: Bir makale için birden fazla itiraz işleme alınmaz.
Bu süreç, adil, şeffaf ve tarafsız bir değerlendirme mekanizmasının sürdürülebilirliğini sağlar.
Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, kişisel veya finansal menfaatlerin akademik yargıyı etkileyebileceği durumları ifade eder. Sultan Journal, bilimsel yayıncılığın güvenilirliğini sağlamak için tüm tarafların çıkar çatışmalarını açıkça beyan etmelerini zorunlu kılar.
Tanım ve Beyan: Danışmanlık, maaş, araştırma hibesi, kişisel ilişkiler gibi potansiyel çıkar çatışmaları açıkça belirtilmelidir. Destek alınmadıysa bu durum da ifade edilmelidir.
Editörler ve Kurul Üyeleri: Editörler, kendi makaleleri veya yakınlarının makaleleri üzerinde karar verme yetkisine sahip değildir. Bu tür durumlarda süreç bağımsız editör(ler) tarafından yürütülür.
Şeffaflık: Çıkar çatışması beyanları, değerlendirme sürecinde dikkate alınır. Bu yaklaşım, derginin akademik güvenilirliğini artırır.
Sultan Journal, bu politikalarla uluslararası yayıncılık standartlarını (COPE, ICMJE, TR Dizin, WoS, DOAJ vb.) benimsemekte ve uygulamaktadır.
Editörlerin Yayın Politikası ile İlgili Madde
- Editörlerin Dergide Makale Yayınlaması
- Dergimizde görev yapan editör, alan editörü veya editör kurulu üyeleri kendi çalışmalarını dergimizde yayınlatmak isteyebilirler.
- Çıkar çatışmasının önlenmesi, tarafsızlık ve şeffaflığın sağlanması amacıyla, ilgili sayı için söz konusu editör(ler)in editöryal görevleri geçici olarak askıya alınır.
- Bu süreçte, makale değerlendirme ve yayın sürecinin yönetimi için bağımsız bir editör görevlendirilir.
- Hakemlik ve editöryal işlemler, TR Dizin, Web of Science (WoS), Directory of Open Access Journals (DOAJ), International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) ve Committee on Publication Ethics (COPE) etik ilkelerine tam uyum gözetilerek yürütülür.
- İlgili durum, şeffaflık ilkesi gereği derginin editöryal politikalarında açıkça belirtilir.
