The Importance of Hadiths in Personality Formation: The Example of al-Adab al-Mufrad
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17566878Keywords:
Ḥadīth, al-Adab al-Mufrad, Ethics, Personality Formation, al-Buk̲h̲ārīAbstract
The exemplary life of the Prophet Muḥammad and his Ḥadīths constitute a universal model guiding individuals in moral conduct and personality formation, serving as a foundational source for shaping behavior and social relations. Beyond their religious function, Ḥadīths provide practical principles for the formation of moral character and spiritual maturity, thereby contributing concretely to the construction of an integrated personality. Identifying the moral principles that the Messenger of Allah sought to instill in the character of his Companions, as well as the values he intended to transmit to the Muslim community, is of particular importance, especially during periods of moral crisis. When the ethical teachings of Ḥadīths are placed at the center of personality formation, they assume a functional role in guiding both the material and spiritual development of the believer. Within this tradition, al-Adab al-Mufrad by al-Buk̲h̲ārī represents a distinctive compilation of ethical narrations. This study examines the role of Ḥadīths in personality formation through a qualitative analysis of the ethical narrations included in this work, evaluating their contributions to both individual and social life. The study argues that internalizing the exemplary character of the Prophet enables Muslims to align their moral conduct more closely with the Sunnah and reinforces the enduring relevance of Prophetic ethics (al-akhlāq al-nabawiyya) in character formation.
Highlights
- The central role of Ḥadīths in moral character and personality formation
- The significance of al-Adab al-Mufrad as a foundational text in Islamic ethical literature
- The influence of social environment and close relationships on personality development
- The ethical consequences of neglecting kinship ties (ṣila al-raḥm)
- The importance of coherence between moral discourse and ethical practice in Prophetic teaching
References
Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Câmi‘ li ulûmi’l-İmam Ahmed. Mısır: Dârü’l-Fellâh, 1430/2009.
Atav, Nephan. “Şahsiyetin Gelişiminde Aile Çevresinin ve Ailedeki Gerginliklerin Etkileri”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 10/4, (1955), 134-149.
Bağcı, H. Musa. Beşer Olarak Hz.Peygamber. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2022.
Buhârî, Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmi‘u’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. Lübnân: Dârü Tavkü’n-Necât, 1422.
Buhârî, Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Edebü’l-müfred. thk. Semîr b. Emîr ez-Züheyrî. Riyâd: Mektebetü’l-Me‘ârif, 1419/1998.
Brown, Daniel. İslam Düşüncesinde Sünneti Yeniden Düşünmek. trc. Salih Özer & Sabri Kızılkaya. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
Ceylan, İsa. “Kişilik Gelişimi Din İlişkisi”. Din ve Bilim - Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 2/2 (2019), 50-72.
Çağrıcı, Mustafa. “Ahlâk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 2/10-14. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
Çağrıcı, Mustafa. “Edep”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 10/414-415. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
Çapcıoğlu, İhsan. “Ahlak Temelli Karakter İnşasında Sosyal Çevrenin Önemi”. Uluslararası Kişilik Ve Karakter İnşasında Dinin Yeri Sempozyumu, ed. Yavuz Ünal (Ordu: y.y., 2016), 269-278.
Çelebi, İlyas. “Sünnet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/153-154. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
Durmuş, Zülfikar. İnanç, Amel ve Ahlak İlişkisi -el-Ahzâb 33/35. Âyet Bağlamında-. Harran İlahiyat Dergisi Özel Sayı (2024), 2-21.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî. Sünen. thk. Şuayb Arnaût. 7 Cilt. b.y.: Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
Eren, Mehmet. “Kur’ân ve Sünnete Göre Sıla-i Rahmin Önemi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 12 (2008), 369-380.
Ergül, Necmettin. “İnsan-ı Kâmil- Güzel Ahlak İlişkisi”. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science 35/1 (2015), 259-270.
Erul, Bünyamin. “Güzel Ahlakı Tamamlayan Hz. Muhammed (sas)”. Asr-ı Saadet Dünyası (14) Hz. Peygamber’in (sas) Ahlakı. Ed. Adnan Demircan. 37-61. İstanbul: Siyer Yayınları, 2020.
Ev, Hacer. “Hadislere Göre Din Eğitiminin Amaçları (el-Edebü’l-Müfred Örneği)”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24 (2006), 83-104.
Fahreddîn Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer er-Râzî. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420.
Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed. İhyâ’ü ‘ulûmi’d-dîn. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Ma‘rife, ts.
Genç, Mustafa. Sünnet-Vahiy İlişkisi. İstanbul: Beka, 2015.
Gözütok, Şakir. Hz. Peygamber’in Hadislerinde Eğitim Metodları. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2016.
Gudûnî, Abdullah b. Muhammed. “Kıymetü’l-İcâbiyye fi’l-Ehâdîsi’n-Nebeviyye el-Müstenbata min Kitâbi’l-Edebi’l-Müfred li’l-İmâm el-Buhârî ve Tasavvur Muktarah li Tedrîsihâ”. Mecelletü’l-Bahsi’l-İlmî fî’t-Terbiyye 20 (2019), 111-136.
Güngör, Erol. Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınları, 1995.
Hökelekli, Hayati. Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
İbn Ebi’d-Dünyâ, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ubeyd el-Kureşî el-Bağdâdî. Mekârimü’l-ahlâk. Beyrut: Dârü Sâdır, 1999.
İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullāh b. Muhammed el-Kûfî. el-Edeb. Lübnan: Dârü’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1420/1999.
İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. Sünen. thk. Şuayb Arnaût. b.y.: Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
Kandemir, Mehmet Yaşar. el-Edebü’l-müfred Tercüme ve Şerhi. İstanbul: Tahlil Yayınları, 2017.
Kızıler, Hamdi. “Ahlakî Değerlerin Şahsiyet Oluşumuna Etkisi”. Milli Eğitim 43/204 (2014), 5-17.
Koca, Suat. Hadis ve Ahlak -Kavram, Kuram, Literatür ve Tasavvur Eksenli Bir İnceleme-. İstanbul: Kuramer, 2021.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî. 20 Cilt. Kahire: Darü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1384/1964.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1374/1955.
Mutayrî, Muhammed b. Nâif. el-Kiyemü’l-üseriyye el-külliyye fî Kitâbi’l-Edebi’l-Müfred li’l-İmâm el-Buhârî. Medîne: el-Câmiatü’l-İslâmiyye, ts.
Nazlıgül, Habil. “Ahlak Alanında Hadis Kullanımı ve Ahlak-ı Alai’deki Hadisler”, Kınalı-Zâde Ali Efendi (1510-1572), Erciyes Üniversitesi Matbaası (1999), 72-82.
Necati, M. Osman. Hadis ve Psikoloji. çev. Mustafa Işık. Ankara: Fecr Yayınları, 2016.
Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünen. Kahire: el-Mektebetü’t-Ticâriyyetü’l-Kübrâ, 1421/2001.
Oral, Osman. “İmânın Sosyal Hayatta Tezâhürleri -Doğruluk, Güzel Ahlak, Sevgi ve Kardeşlik-” Bilimname 27/2 (2014), 159-175.
Sevgili, Hamit. İmâm Buhârî’nin Fıkıh Anlayışı. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
Şah Veliyyullâh ed-Dihlevî, Ebû Abdülazîz Kutbüddîn. Hüccetullâhi’l-bâliga. thk. Seyyid Sâbık. 2 Cilt. Beyrût: Darü’l-Cîl, 1426/2005.
Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd. Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân. thk. Mahmûd Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Mekke: Dârü’t-Terbiye ve’t-Türâs, ts.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre, Sünen. Ahmet Muhammed Şâkir. Mısır: Şirketü Mustafâ'l-Bâbî'l-Halebî1395/1975.
Yıldırım, Enbiya. Din-Ahlak Ekseninde Hz. Muhammed. İstanbul: Rağbet, 2007.
Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ’. thk. Şuayb Arnaût. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1405/1985.
Zîb, Ahmed. “Mebde’ İnsâniyyat el-İnsân min Hilal el-Adab el-Müfred li-l-İmâm el-Buhârī: Müvâzene Tahlîliyye beyne el-Mu‘âlece el-Nebeviyye ve-l-Mükârabât el-Felsefiyye el-Hadîse”. Câmiatü’l-Vasl (Birleşik Arap Emirlikleri), March (2023), 1-26.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Selahattin Aydemir
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
