Kırâat İlminin Eskişehir’deki Son Yarım Yüzyılına Şahitlik: Kurrâ Hafız Yaşar Tekeli

Özet

Kırâat farklılıklarının öğretilmesi faaliyetleri Hz. Peygamber’in vefatından sonraki süreçte başlamış ve bugüne kadar kesintisiz devam etmiştir. Kırâat eğitiminin devamlılığı ve yaygınlaşması adına kırâat âlimleri tarafından çeşitli eserler yazılmış, kırâat farklılıklarının sistemli ve kolay bir şekilde öğretilmesi için bazı metotlar geliştirilmiştir. Kırâat eğitimi faaliyetlerine talebin artması sonucunda medeniyetimizde bu işe özel mekânlar da tahsis edilmiştir. Kırâat eğitimi faaliyetleri Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasını takip eden yıllarda Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’ndeki canlılığını kaybederek durma noktasına gelmiştir. 1968 yılında Türkiye’de resmî olarak kırâat eğitimine tekrar başlanmıştır. Eskişehir’deki ilk kırâat eğitimi halkası ise Mehmet Sarıcaoğlu (ö.1997) riyasetinde 1970’te oluşturulmuştur. Eskişehir’de Mehmet Sarıcaoğlu’nun vefatından sonra kırâat eğitimi, öğrencisi Yaşar Tekeli tarafından bugüne kadar sürdürülmüş ve sekiz dönemde toplam yetmiş yedi kişi Tekeli’den icâzet almıştır. Uzun yıllar zor şartlar altında büyük bir özveri ile sürdürülen kırâat faaliyetleri Eskişehir’de Kur’ân ve kırâat kültürünün oluşup yaygınlaşmasına ve bugünlere taşınmasına çok önemli katkı sunmuştur. Böylece Eskişehir, başta Mehmet Sarıcaoğlu ve Yaşar Tekeli olmak üzere kırâat eğitimi faaliyetlerine maddi-manevi destek olanların katkılarıyla Türkiye’de bu alanda öne çıkan şehirlerden birisi olmuştur. Eskişehir’de yarım asırdır sürdürülen kırâat eğitimi faaliyetleri hakkında herhangi bir akademik çalışma ve bilimsel bir yayın yapılmamıştır. Bu sebeple Eskişehir, kırâat eğitimi yönüyle akademik camiada bilinmemektedir. Bu çalışmanın Eskişehir’de kırâat konusundaki gelişmişliğin bilinirliğine katkı sunması beklenmektedir. Makalede Türkiye’deki kırâat eğitiminin özellikle Eskişehir özelindeki sürecine yarım asra yaklaşan tanıklığıyla damga vuran Yaşar Tekeli ve onun önderliğinde oluşturulan halkalarda yetişen kurrâ hafızlar ilk defa akademik bir titizlikle kayıt altına alınmıştır. Gelecekte kırâat konusuyla ilgili Eskişehir ölçekli yapılacak her türlü araştırmaya bu çalışmanın temel düzeyde kaynaklık etmesi beklenmektedir. Çalışmada, kırâat eğitiminin Eskişehir’deki canlılığı ve bu kurslara katılıp icâzet alanların sayılarının başka illere kıyasla az olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma yapılırken klasik tefsirler, kırâat kitapları ve Eskişehir İl Müftülüğü arşivinden yararlanılmıştır. Yazılı olmayan kısım için mülakat yöntemi kullanılmıştır. Eskişehir’deki kırâat eğitimi faaliyetleri hakkındaki bilgiler Yaşar Tekeli ile yapılan mülakat sonucunda elde edilmiştir.