Maḥmûd Şuḳayr’in Bedbaht Kadının Ritüelleri Adlı Küçürek Öyküsü Üzerine Bir İnceleme

Özet

Üç beş sözcük. Kısa tutulmuş, ince işlenmiş, gösterişten uzak, köşeli beş on cümle… Hem geniş bir özgürlük sahasına sahip, hem de katı kurallara sahip.’(Kökden, 1997, 16) Bu çalışma, küçürek öykülerin belirgin özelliklerini irdeleyerek bu türün çerçevesini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Küçürek öyküler, bilinçli bir şekilde yoğunluk, kısalık ve okuyucuda şok etkisi uyandırma amacını güden önemli bir edebi türdür. Yirminci yüzyılın başlarına dayanan küçürek öyküler, hızla değişen dünya edebiyatında önemli bir yer edinmiştir. Bu tür, çağın hızına bağlı olarak ortaya çıkan kaçınılmaz bir sonuçtur. Eleştirmenler arasında uzun bir süre boyunca bir alt tür mü yoksa kendi başına başlıca bir tür mü olduğu konusunda tartışmalara neden olmuş olsa da küçürek öykülerin kendi dinamiklerinin belirlenmesi sonucunda bir alt tür değil, başlıca bir tür olarak kabul edildiği görülmektedir. Küçürek öyküler, içsel yoğunluğu yaşatan bir tür olarak, günümüzün yazılı edebi literatüründe önemli bir yer işgal etmektedir. Maḥmûd Şuḳayr’in Bedbaht Kadının Ritüelleri adlı küçürek öyküsü, bu türün temel özelliklerini, özellikle de yoğunluk ve kısalık unsurlarını taşımasıyla birlikte, yazarın edebi dilinin şiirsel niteliği, küçürek öykü formuna uygun öykünme yetkinliği, yapısal bütünlük ve üslup açısından dikkat çekmektedir. Olayların derinlemesine işlenişi ve bu olay zincirinin sınırlı bir mekânda ve kısıtlı bir zaman diliminde ele alınması, küçürek öykü kalıbına uygunluğunu vurgular. Bu bağlamda, diğer yazım türleriyle ortak paylaşılan zaman, mekân, olay örgüsü ve bakış açısı gibi unsurlar, küçürek öykü sınırları içinde titizlikle muhafaza edilir. Yazılı edebiyatın dinamik yapısı, farklı türler arasında yapısal ve tematik etkileşimlere izin verir. Küçürek öyküler, kısalık ve yoğunluk prensiplerini benimseyerek diğer edebi türlerin özgün dinamiklerini birleştirir. Roman, hikâye, makâme, kısa öykü gibi temel başlıklar, yazılı edebiyatın evrimine şekil veren unsurlardır. Küçürek öykülerin, bu türlerle doğal bir ilişkisi vardır ve bu ilişki, Şuḳayr’in "Bedbaht Kadının Ritüelleri" adlı küçürek öyküsünde de belirgin bir şekilde gözlemlenir. Bu türlerin yapısal özelliklerinden beslenen, tematik olarak yararlanan küçürek öyküler, tüm bu unsurları kendine has atmosferinde yoğun bir biçimde soluyarak okuyucuya tek solukta aktarmak ister. Bedbaht Kadının Ritüelleri’nde de Şuḳayr bu soluğu alıcıya hissettirir. Maḥmûd Şuḳayr'in Bedbaht Kadının Ritüelleri öyküsü, yorumlayıcı bir perspektifle incelendiğinde, yazarın uzun bir süredir tercih ettiği küçürek öykü türüne dair dinamikler açık bir şekilde gözlemlenir. Şuḳayr, bu öyküsü aracılığıyla, edebi üslubunu ve küçürek öykü formunu ustalıkla birleştirerek küçürek öykü türünün belirli unsurlarına kapsamlı bir yanıt verir. Yapısı içerisinde, diğer nesir türleri ile paylaşılan olay örgüsü, zaman, mekân ve bakış açısı kavramlarına hâkimiyetini sergileyen Bedbaht Kadının Ritüelleri, aynı zamanda küçürek öyküye özgü yoğunluk, kısalık, karakteristik öykünme tarzı ve şiirsel dil gibi öne çıkan unsurlara da başarıyla bünyesinde barındırır. Bu eser, Şuḳayr'in küçürek öykü literatürüne katkısını vurgulayarak, bu türün zengin ve özgün yapısını okuyucuya sunmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Maḥmûd Şuḳayr'in Bedbaht Kadının Ritüelleri öyküsü özelinde küçürek öykülerin belirgin özelliklerini irdeleyerek bu türün dinamiklerini ve çerçevesini ortaya koymaktır. Küçürek öykülerin genel özelliklerinin anlaşılması ve bu türün edebi dünyadaki yerinin daha derinlemesine keşfedilmesi istenmektedir. Çalışma küçürek öykülerin genel özellikleri üzerinden Şuḳayr’in öyküsüne odaklanmaktadır. Türün dinamiklerinin bu öykü üzerindeki karşılığı aranmaktadır. Çalışmanın sonuçları, küçürek öykülerin sadece bir edebi tür olarak değil, aynı zamanda diğer yazım türleriyle etkileşimde bulunarak edebi dünyaya zenginlik kattığını göstermektedir. Özellikle, Maḥmûd Şuḳayr’in "Bedbaht Kadının Ritüelleri" adlı öyküsü, küçürek öykü türünün tüm unsurlarını başarıyla taşıyan bir örnek olduğunu ortaya koyar.

Öne Çıkanlar

• Küçürek öykülerin belirgin özelliklerinin incelenmesi,
• Maḥmûd Şuḳayr’in Bedbaht Kadının Ritüelleri özelinde incelenmesi,
• Bedbaht Kadının Ritüelleri öyküsüne yorumlayıcı bir şekilde yaklaşması,
• Maḥmûd Şuḳayr hakkında bilgi sunması,
• Modern Filistin edebiyatından bir küçürek öyküyü ele alması.